بزرگنمايي:
فصل تجارت - دنیای‌اقتصاد : سرانجام انتظارها برای رسیدن تقاضای نفت به سطح «عادی» پایان می‌یابد؟ اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا هر سه در تازه‌ترین گزارشهای ماهانه خود به این پرسش پاسخ مثبت داده‌اند. در واقع، همه آنها معتقدند تقاضا به رشد قوی خود در سال 2022 ادامه خواهد داد؛ با این حال، اوپک و آژانس برآورد کردهاند در فصل اول سال عرضه جهانی نفت از تقاضا پیشی بگیرد.
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، اوپک و اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA) در نخستین گزارشهای ماهانه خود در سال 2022 پیش‌بینی‌‌‌های مثبتی درباره تقاضا داشتند و در بسیاری از موارد هم‌‌‌نظر نشان دادند. هر سه معتقدند تقاضای جهانی نفت در سال‌جاری به دوره پیشاکرونایی بازخواهد گشت. البته در این مورد، ارقام این موسسات متفاوت است. اوپک بدون تغییر برآورد خود نسبت به گزارش ماه قبل، گفته تقاضای نفت در سال‌جاری به 8/ 100میلیون بشکه در روز به‌‌‌طور متوسط خواهد رسید.
با این حال، آژانس و اداره آمریکایی به‌‌‌ترتیب ارقام 7/ 99میلیون بشکه و 52/ 100میلیون بشکه در روز را تخمین می‌‌‌زنند. با وجود افزایش جزئی پیش‌بینی تقاضای دو نهاد اخیر نسبت به گزارشهای ماه دسامبر، هنوز اوپک در این باره خوش‌بین‌‌‌تر است. اوپک و آژانس هر دو معتقدند که با وجود ناتوانی ائتلاف اوپک‌‌‌پلاس در تحقق کامل برنامه افزایش تولید، عرضه در فصل اول سال از تقاضا سبقت خواهد گرفت. البته نهاد آمریکایی کسری تولید را هر چند موقتی، پیش‌بینی کرده است. آژانس با وجود برآورد پیشی‌گرفتن عرضه، هشدار می‌دهد که رسیدن موجودی‌‌‌های نفت جهان به کف هفت‌ساله در کنار کاهش روزافزون ظرفیت مازاد موجب می‌شود در صورت اختلال عرضه نتوان واکنش مناسبی به آن نشان داد. در این میان، اداره اطلاعات انرژی پیش‌بینی کرده است که متوسط بهای برنت و وست تگزاس اینترمدییت در سال 2022، به‌‌‌ترتیب 75دلار و 3/ 71دلار بر بشکه باشد.
بازگشت تقاضا به دوره پیشاکرونا
هر سه موسسه معتبر بین‌المللی در حوزه انرژی ادامه رشد قوی تقاضا برای سال‌جاری را پیش‌بینی می‌کنند. در این مورد اوپک به برآورد ماه قبل خود دست نزده و گفته که تقاضا با 2/ 4میلیون بشکه رشد روزانه به 8/ 100میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این رقم البته متوسط سالانه تقاضا از منظر اوپک است و این سازمان معتقد است تقاضا در فصل سوم سال از 100میلیون بشکه فراتر خواهد رفت. آژانس بین‌المللی انرژی مستقر در پاریس نزدیک به 200هزار بشکه روزانه به پیش‌بینی قبلی خود از تقاضای سال قبل و فعلی افزوده؛ چراکه محدودیت‌های کرونایی کمتر از انتظار بوده است. با این رشد، رقم تخمینی تقاضا از دیدگاه آژانس برای 2022 به 7/ 99میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اداره اطلاعات انرژی هم حدود 60هزار بشکه در روز به برآورد پیشین خود اضافه کرده تا پیش‌بینی کند که تقاضای طلای سیاه در سال‌جاری با 6/ 3میلیون بشکه رشد به 52/ 100میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این موسسه همچنین معتقد است تقاضا در سال آینده با 8/ 1میلیون بشکه رشد به 27/ 102میلیون بشکه می‌‌‌رسد.
با چنین پیش‌بینی‌‌‌هایی حجم تقاضا در سال 2022 از سطوح پیش از شیوع کرونا یعنی سال 2019 فراتر خواهد رفت. اوپک همچنین در گزارش خود برآورد کرد، با وجود اینکه شیوع سویه جدید کرونا موسوم به اُمیکرون ممکن است در نیمه اول سال 2022 تاثیری داشته باشد که آن هم به قرنطینه بیشتر و افزایش بستری بیماران بستگی دارد و به نیروی کار آسیب می‌‌‌زند، تخمین‌‌‌ها از رشد اقتصادی همچنان قوی است.
به گفته این سازمان، افزایش نرخ بهره که انتظار می‌رود در سال‌جاری جلوی رشد تورم را بگیرد و از نظر برخی برای تقاضای نفت ریسک محسوب می‌شود، بعید است چشم‌‌‌انداز را تغییر دهد. افزایش مورد انتظار نرخ بهره آمریکا در فصل دوم سال با فصل رونق رانندگی در نیم‌کره‌شمالی همزمان می‌شود که تقاضای سوخت را بهبود می‌‌‌بخشد.
اوپک معتقد است اقدامات پولی، رشد اقتصادی فعلی را تحت‌تاثیر منفی قرار نمی‌‌‌دهد، بلکه راه را برای بیش از حد داغ شدن اقتصادها فراهم می‌کند. بنابراین اوپک می‌‌‌گوید بازار نفت در تمام طول سال 2022 از حمایت کافی برخوردار خواهد بود.
عرضه از تقاضا پیشی می‌گیرد
با وجود برآورد تقاضای قوی از سوی هر سه موسسه، اوپک و آژانس برآورد کردهاند که در فصل نخست سال 2022 عرضه جهانی نفت از سطح تقاضا سبقت می‌گیرد. این پیش‌بینی با وجود این واقعیت انجام شده که اوپک‌‌‌پلاس در رسیدن به اهداف تولید خود طبق توافق ناکام بوده است. این در حالی است که اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده برای اولین بار کسری در عرضه را پیش‌بینی کرده است که البته کوتاه‌‌‌مدت خواهد بود؛ چراکه موجودی‌‌‌ها در فصول بعدی به روند افزایشی خود بازخواهند گشت. آژانس در این باره گفته که برخی تولیدکنندگان به سطوح بالای تاریخی خود خواهند رسید. چنین چشم‌‌‌اندازی می‌‌‌تواند به معنای تضعیف رالی اخیر قیمت نفت به دلیل محدودیت عرضه باشد؛ چراکه تولیدکنندگان بالاخره توانایی تامین تقاضا را پیدا خواهند کرد.
آژانس گفته که آمریکا، کانادا و برزیل احتمالا به اوج‌‌‌های تاریخی خود در تولید نفت خواهند رسید؛ عربستان و روسیه هم ممکن است رکوردهای خود را جا‌‌‌به‌‌‌جا کنند. در گزارش آژانس آمده است: «عرضه جهانی نفت در 2022 پتانسیل این را دارد که روزانه رشد عظیم 2/ 6میلیون بشکه‌ای با محوریت عربستان را داشته باشد؛ به شرطی که اوپک‌‌‌پلاس به روند بازگرداندن عرضه کاهش‌یافته خود از سال 2020 ادامه دهد.»
اوپک و متحدانش از جمله روسیه که به اوپک‌‌‌پلاس معروف‌‌‌اند، از سال 2020 برای حمایت از بازار اقدام به کاهش بی‌‌‌سابقه تولید خود به میزان 7/ 9میلیون بشکه در روز کردند و حالا بخشی از این حجم برای بازگشت به بازار باقی مانده است.
گزارش اوپک همچنین تولید بیشتر اعضای آن را نشان داد. بر این اساس، تولید اوپک در ماه پایانی سال قبل 170هزار بشکه رشد داشته و به 28میلیون و 880هزار بشکه در روز رسیده است. با این حال، این مقدار تولید کمتر از برنامه اوپک است. در واقع، 10عضو این سازمان، به استثنای ایران، لیبی و ونزوئلا که در توافق کاهش تولید سال 2020 حضور دارند، باید در ماه‌‌‌های گذشته هر ماه 253هزار بشکه از 400هزار بشکه افزایش اوپک‌‌‌پلاس را بر عهده می‌‌‌گرفتند که تاکنون چنین رشدی محقق نشده است. اوپک‌‌‌پلاس در ماه دسامبر 790هزار بشکه در روز از برنامه تولید خود عقب بود.
اوپک پیش‌بینی کرد که دنیا در سال 2022، به 9/ 28میلیون بشکه در روز از عرضه اعضای این سازمان نیاز خواهد داشت که نسبت به پیش‌بینی خود در ماه گذشته بدون تغییر مانده است و از نظر تئوریک به آنها اجازه رشد تولید را خواهد داد.
موجودی‌‌‌ها در کف هفت‌ساله
به گفته آژانس بین‌المللی انرژی، ذخایر جهانی نفت در پایین‌‌‌ترین سطح هفت‌ساله قرار دارد. با این حال، مازاد عرضه پیش‌بینی‌شده از سوی این نهاد و همین‌طور اوپک، باید موجب افزایش موجودی‌‌‌ها شود.
آژانس هشدار می‌دهد که با رسیدن موجودی صنعتی و انبارهای سوخت در کشورهای عضو سازمان همکاری‌‌‌های اقتصادی و توسعه(OECD) به پایین‌‌‌ترین سطح هفت‌ساله، هر گونه اختلال در عرضه می‌‌‌تواند بازار را در سال 2022 دچار نوسان کند. اثر این موضوع وقتی برجسته‌‌‌تر می‌شود که بدانیم افزایش عرضه به معنای کاهش ظرفیت مازاد موثر اوپک است و حالا در کشورهای عربستان و امارات متمرکز شده؛ چراکه تولیدکنندگان کوچک‌تر اوپک با مشکلاتی در تولید مواجه‌‌‌اند.
آژانس پیش‌بینی کرده که ظرفیت مازاد موثر تولیدکنندگان اوپک‌‌‌پلاس در نیمه دوم سال به 6/ 2میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. البته این رقم بدون در نظر گرفتن تولید نفت ایران است که به دلیل تحریم پایین‌‌‌تر از سطوح عادی بوده است.
به گفته EIA، شاخص برنت در سال گذشته به طور میانگین 71دلار بر بشکه بوده است و پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری و سال آینده به ترتیب 75 و 68 دلار در هر بشکه معامله شود. همچنین قیمت نفت خام آمریکا در سال 2022، 32/ 71دلار بر بشکه خواهد بود.
